Terapia fotodynamiczna w nienowotworowych chorobach
skóry
nr 2
(31)/marzec-kwiecień 2004
Terapia fotodynamiczna w nienowotworowych chorobach
skóry
Słowa kluczowe: terapia fotodynamiczna, nienowotworowe
choroby skóry
Terapia fotodynamiczna polega na zastosowaniu rodka
wiatłouczulajšcego, który w sposób selektywny
gromadzi się w tkance charakteryzujšcej się przyspieszonš proliferacjš
komórek, i na zjawisku fotoaktywacji za pomocš wiatła
widzialnego, co powoduje uszkodzenie i martwicę komórek.
Metoda ta największe zainteresowanie budzi w leczeniu zmian
nowotworowych, jednak coraz częciej podkrela się jej użytecznoć w
nienowotworowych chorobach skóry, takich jak łuszczyca
zwykła, tršdzik pospolity, liszaj płaski, zakażenia wirusem brodawczaka
ludzkiego, twardzina ograniczona, łysienie plackowate, hirsutyzm.
W łuszczycy stosuje się miejscowe i ogólne rodki
wiatłouczulajšce. Wykazano selektywne gromadzenie się kwasu
5-aminolewulinowego (ALA) w obrębie tarczek łuszczycowych. Obserwowane
skutki uboczne to zwykle pieczenie i palenie odczuwane podczas zabiegu,
a także zwiększona wrażliwoć na wiatło słoneczne. Opisywano także
uaktywnienie się łuszczycy u pacjenta po zabiegu zastosowanym w terapii
licznych znamion dysplastycznych. W leczeniu zmian tršdzikowych o
charakterze umiarkowanie ciężkiej postaci grudkowo-krostkowej
wykorzystuje się zdolnoć Propionibacterium acnes do syntezy porfiryn:
bakterie pochłaniajšc wiatło niebieskie uruchamiajš reakcję
fotodynamicznš, co prowadzi do ich niszczenia. Czynione sš też
próby z zastosowaniem miejscowym preparatu ALA w leczeniu
opornych na metody konwencjonalne brodawek zwykłych oraz kłykcin
kończystych, a także w kontroli wzrostu zmian brodawkowatych w
przebiegu epidermodysplasia verruciformis. Doniesienia dotyczšce
odrostu włosów u pacjentów z łysieniem
plackowatym wydajš się być sprzeczne. Doniesiono także o trwałym
niepowodujšcym bliznowacenia uszkodzeniu 20% mieszków
włosowych pod wpływem wiatła czerwonego u chorych z hirsutyzmem.
Terapia fotodynamiczna w leczeniu nienowotworowych chorób
skóry zdobywa coraz więcej zwolenników, jednak
nadal należy do eksperymentalnych metod leczniczych w praktyce
dermatologicznej.
Photodynamic therapy in non-neoplastic skin diseases
Key words: photodynamic therapy, non-neoplastic skin
diseases
Photodynamic therapy (PDT) is based on photosensitizer drug, which
accumulation in tumoral or hyperproliferative tissue, then
photoactivation by visible light which leads to cell damage and
subsequently their death. This method is wider and wider used in the
treatment of neoplastic diseases however there are more and more data
on the employment of photodynamic therapy in non-neoplastic skin
diseases such as psoriasis vulgaris, acne vulgaris, lichen planus,
human papilloma virus infections, morphea, alopecia areata, hirsutism.
Systemic and local photosensitizers are used in psoriasis. Selective
accumulation of 5-aminolevulinic acid (ALA) was observed in psoriatic
plaques. Side-effects included stinging and burning sensation together
with increased skin photosensibility, Koebner phenomenon was also
observed. In acne, Propionibacterium acnes endogenously synthesize
porphyrins, which absorb blue light and subsequently are destroyed.
This method could be regarded as a useful complimentary method in the
treatment of papulo-pustular acne of moderate severity. PDT is also
used in recalcitrant verrucae and condylomata acuminata treatment or
epidermodysplasia verruciformis verrucous lesions. Data on PDT outcome
in alopecia and hirsutism seems to be rather inconsistent. Photodynamic
therapy in non-neoplastic skin diseases seems to be wider and wider
accepted, however its everyday employment in dermatolo-gical practice
requires more deeper research in the field.
